Inleiding
Anaalklieren zijn twee kleine geurkliertjes in de sluitspier van de anus. In de natuur wordt het anaalkliervocht gebruikt als afbakening van het territorium.
Bij onze huishonden en -katten is deze functie zo goed als helemaal verloren gegaan, maar de kliertjes zijn er nog wel en kunnen veel overlast geven als ze overvuld en ontstoken zijn, want dan worden ze niet goed leeggedrukt door het ontbreken of het niet goed functioneren van het anaalzakspiertje.
Klachten
Bij overvulde en/of ontstoken anaalkliertjes gaat de hond of kat in de omgeving (rond de staart) zitten likken en bijten, soms tot bloedens toe, waarbij deze irritatie zich kan uitbreiden over het hele lichaam. Sommigen zullen ‘sleetje rijden’ in een poging om van de irritatie en jeuk af te komen. De hond – en soms de kat – schuift hierbij met z’n achterste over de grond, vaak met de achterpoten omhoog.
Een ander probleem is dat het zich soms ontwikkeld tot een anaalklierabces (steenpuist). Hierbij is een ontsteking ontstaan in de anaalklier en is het kliertje gevuld met pus. Dit baant zich vervolgens een weg naar buiten. Een nog niet doorgebroken abces geeft naast de anus een zeer pijnlijke zwelling, is het wel doorgebroken dan ontstaat naast de anus een klein gaatje waar bloed en pus uitkomt.
Diagnose
Heeft de hond of kat jeuk bij zijn staartwortel zich al of niet uitbreidend over grote delen van zijn lijf, rijdt hij sleetje of zie je een vreemde zwelling bij zijn anus dan is de kans groot dat er iets mis is met de anaalklieren en is een bezoek aan de dierenarts nodig. Die zal eerst kijken of er misschien nog andere oorzaken zijn voor de klachten (lintwormen, vlooien) en vervolgens de anaalklieren van de hond of kat bevoelen/uitdrukken.
Aangezien de kliertjes in de sluitspier zitten betekent dit dat de hond rectaal onderzocht moet worden en indien nodig schoongemaakt/leeggedrukt.
Bij de kat wordt de anaalklier uitwendig leeggedrukt.
De behandeling is voor zowel de hond als de kat onaangenaam, maar alleen bij een ontsteking echt pijnlijk. Het stinkt wel!
Behandeling
In de meeste gevallen is het voldoende de kliertjes leeg te drukken, maar in enkele gevallen is verdere behandeling noodzakelijk.
Wanneer de anaalklieren ontstoken zijn zal de dierenarts een medicijnenkuur voorschrijven om de jeuk en irritatie de kop in te drukken.
Anaalklierabcessen worden geopend en uitgespoeld – dit is zo pijnlijk dat ze een roesje krijgen. Ook hier wordt met medicijnen nabehandeld om de ontsteking weg te krijgen en zal een kleine operatieve ingreep nodig zijn.
Bij sommige dieren helpt het leegdrukken van de kliertjes maar heel kort. Na enkele weken zijn ze weer vol en beginnen de problemen opnieuw. In deze gevallen is het verstandig om de klieren operatief weg te laten nemen.
Operatie
Uw huisdier wordt verdoofd, de haren om de anus worden weggeschoren en de anaalklieren leeggedrukt. De kliertjes worden gevuld met een kunststof om ze tijdens de operatie makkelijker terug te vinden.
Naast de anus wordt een klein sneetje gemaakt en de anaalklier wordt uit de sluitspier gepeld en verwijderd. Vervolgens wordt de wond gehecht. De sluitspier mag niet worden beschadigd, omdat dit zou kunnen leiden tot incontinentie – het niet meer op kunnen houden van ontlasting.
Dit risico bestaat ook bij een anaalklierabces. Het is daarom belangrijk dat dit door een snelle behandeling voorkomen wordt.
Samenvatting
Anaalklierproblemen komen vaak voor. Meestal is er sprake van jeuk in de buurt van de staart door de overvulde anaalklier (1), die zich kan uitbreiden over het hele lichaam.
De problemen zijn goed te behandelen, maar in hardnekkige gevallen kan een operatie nodig zijn, zeker bij een anaalklierabces (2).
Succes!
