In Baarn ligt naast het medisch centrum Meander al sinds jaar en dag een hertenkamp in het Maarschalksbos.
Een 10-jarige hinde loopt daar al geruime tijd met een enorm gezwel aan de zijkant van haar rug. Volgens beheerder Henk Mei is het vorig jaar zomer begonnen als een klein bultje vermoedelijk door het stoten van een dwerggeit.
Het damhert heeft er niet duidelijk last van, maar het is een onprettig gezicht.
Voor de verwijdering van het gezwel is de hulp ingeroepen van dierenarts Peter Klaver.
Peter Klaver, dierenarts voor wildlife en exoten wordt regelmatig benaderd door mensen die hun exotische dieren door een specialist willen laten behandelen.
Voor de ingreep bij dit hert heeft hij ook de hulp ingeroepen van proefdierchirurg Cees Verlaan.
Verder komen ook zijncollega-dierenarts Peter van Roijen een kijkje nemen bij deze bijzondere operatie.
Het bijzondere aan deze operatie is niet zozeer het verwijderen van een gezwel, maar vooral het dier waarop de operatie wordt uitgevoerd.
Damherten zijn erg schuwe en wilde dieren die in een groep (roedel) leven.
Het verdoven van een hert met een blaaspijp is een uiterst stressvolle situatie voor de herten in de roedel.
Grootse voorzichtigheid en deskundigheid is dan ook vereist.
‘Operatieschuur’
Op het moment dat ik bij het hertenkamp aankom, ligt het hert al in het schuurtje dat voor deze gelegenheid dienst doet als operatiekamer.
Peter heeft het hert verdoofd met een blaaspijp met CO2-pomp en samen met Cees en de beheerder het schuurtje in gedragen.
‘Ze stond mooi voor het hek dus ik moest die kans zo snel mogelijk benutten’, aldus Peter.
Bij binnenkomst in het schuurtje van hooguit 3 bij 4 meter is het gezellig vol.
Tussen het stro en de huiven zijn naast de mensen die Peter had uitgenodigd ook de beheerder, de vrouw van Cees en de bezorgde buurvrouw van der Hage aanwezig.
In het midden ligt het damhert op zijn zij op twee strobalen met daarover een kleed.
Boven het hert hangt een felle bouwlamp zodat chirurg Cees al zittend op een kratje alles goed kan zien.
Boven het kleine schuurtje hoor je de vele duiven op het dak koeren en fladderen.
Binnen is vooral het ‘zingen’ van het hert te horen.
Het lijkt namelijk veel op zingen, maar het is zijn zware ademhaling die zo luid klinkt.
Alsof het dier veel inspanning heeft geleverd en ook nog heel angstig is.
Volgens Peter is het niet erg.
Door deze regelmatige ademhaling is juist gemakkelijk te horen of het tijdens de verdoving nog goed gaat met het hert.
De operatie verloopt voorspoedig.
Bij het verwijderen van het enorme gezwel (250 gram naar later blijkt) moeten de bloedvaten die erdoorheen liepen worden afgeknepen met klemtangetjes.
Het dichtmaken van de wond is een precies en tijdrovend karweitje.
De huid van een hert is erg dik en stug.
Dit komt door de waterafstotendheid van de vacht.
Hierdoor kan een hert buiten in de regen blijven zonder door en door nat te worden
Als Cees nog slechts enkele hechtingen moet doen begint het hert al te bewegen.
De narcose is ingesteld op een bepaalde tijd en die is nu dus voorbij.
Peter geeft aan dat hij geen narcose bij wil spuiten om onnodige risico’s te vermijden.
Cees moet dus snel zijn karweitje afmaken.
Peter houdt intussen de voor- en achterpoten van de hinde stevig vast, zodat deze geen kant op kan.
Als de wond dicht is, wordt het hert op d’r hurken tussen twee strobalen gezet.
Zo kan ze niet stikken en kan ze rustig wakker worden.
Iedereen moet snel het schuurtje verlaten voor ze helemaal wakker is.
‘Herten zijn zo schuw dat ze van pure angst door de kleine ruitjes zouden kunnen springen’, aldus beheerder Mei.
Lokale Televisie
Bij het verlaten van het schuurtje staat een cameraploeg van de lokale Eemland Televisie ons op te wachten.
Er is namelijk nogal wat publiciteit rond dit hertenkamp.
Tot de jaren ’20 van de vorige eeuw was het een particulier eigendom.
Daarna heeft de gemeente Baarn het hertenkamp geërfd van de laatste eigenaresse.
Zij wilde dat het bewaard bleef voor de burgers van Baarn.
Nu wil de gemeente het hertenkamp echter opruimen wegens bezuinigingen.
Onder leiding van buurvrouw Van der Hage is de actie ‘Bambi moet blijven’ gestart om de toekomst van het hertenkamp in het Maarschalksbos veilig te stellen.
‘Het hertenkamp hoort bij Baarn en er zijn zoveel mensen die er plezier aan beleven, zowel jong als oud’, aldus mevrouw Van der Hage.
Peter staat in het bos vol herfstkleuren voor de camera de journalist te woord.
Hij vertelt dat het gezwel waarschijnlijk een goedaardige tumor van bindweefsel is, een fibroom.
Peter neemt het mee naar de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht, waar het verder onderzocht kan worden.
De verwijdering van het gezwel bij de hinde heeft het lokale nieuws gehaald en de volgens de laatste berichten gaat het prima met de hinde.
Ze loopt en eet goed en de wond geeft geen verkleuring of zwelling.
Operatie hert in het Maarschalksbos te Baarn is dus in alle opzichten geslaagd.
Wietske van Dalfsen
