Mijt of schimmels van huisdier besmetten mens
door Herman Aa
Als dierenarts kom je in je praktijk vaak tegen dat niet alleen de dieren jeukklachten hebben, maar ook hun baasjes en gezinsleden, vooral bij de kinderen. Natuurlijk is dan de vraag of de jeuk en de irritatieplekken iets met het huisdier te maken hebben. Je moet dan beoordelen of de hond of kat moet worden herplaatst of, erger nog, of je het dier moet laten inslapen, soms op advies van de huis- of huidarts.
De vraag „Mijn huisdier heeft een à tweemaal per jaar verschrikkelijke jeuk, vooral op zijn kop, boven zijn ogen en aan zijn snuit”, wordt mij regelmatig gemeld door honden- en katteneigenaren.
„Misschien een rare vraag”, schreef Karin van der Kamp, „maar ik heb het idee dat ik dezelfde symptomen heb. Ik heb ook zo’n last van jeuk, precies op de plekken waar ik met mijn hond in contact kom: ogen, binnenkant van de armen, handen en hals. Bestaat er een bacterie of mijt die van hond op mens kan overspringen of andersom?”
Rode plekjes
Er is inderdaad een bepaalde huidmijt die van dier op mens overgaat, de Cheyletiella parasitivorax, die helaas regelmatig over het hoofd wordt gezien door huisarts en dermatoloog.
Het huisdier is er met een injectie met Ivomec snel vanaf. Voor zijn baas, die last heeft van jeuk en rode plekjes op met name de armen, bestaan er goede zalven. Maar ook de omgeving – vloerkleden, kussens, dekens, etc – moeten worden aangepakt.
Eitjes
Huidmijten zijn niet met het blote oog zichtbaar. Ze leven op of in de huid, bewegen en graven gangen, waardoor ze jeuk en huidbeschadigingen veroorzaken. De mijten planten zich voort door middel van eitjes, die ze in en op de huid leggen. Besmetting vindt met name plaats door direct contact.
Sommige mijten besmetten uw woning zodat elke hond of kat in het huis besmet raakt.
Als er het vermoeden bestaat dat uw huisdier last heeft van de Cheyletiella-mijt, dan wordt dat met een oppervlakkig huidmonster onderzocht.
Huidschimmelinfecties
Infecties met huidschimmels komen vaker voor bij de kat dan bij de hond.
Ook andere dieren (cavia’s, konijnen, koeien en paarden) kunnen deze klachten hebben. Die variëren sterk, de een wordt helemaal kaal, de ander heeft slechts wat korstjes.
Het is ook mogelijk dat de mens door zijn huisdier wordt besmet. Bij ons ontwikkelt zich dan een zogenoemde ringworm. Deze begint als een klein rood bultje en verandert in een steeds groter wordende rode ring, met daarbinnen en -buiten schijnbaar normale huid.
Vooral kinderen zijn de dupe, omdat hun weerstand minder is dan die van volwassenen en het contact met het dier vaak inniger. De verwekkers zijn schimmels of gisten die zich hebben gespecialiseerd in het leven op de huid.
Het gaat dus om een ander soort schimmel dan op oud hout, kaas, brood en dergelijke.
Er is een aantal van deze ziekteverwekkers bekend.
Bij de hond en de kat gaat het meestal om microsporie, een infectie met de schimmels microsporum gypseum of microsporum canis.
Bij andere diersoorten gaat het vaak om trichophytie, veroorzaakt door trichophytensoorten. Deze huidschimmels leven van keratine, een stof die in huid en haren voorkomt. Ze planten zich door sporen voort.
Dat zijn microscopisch kleine zaadjes die zeer lang – ook in extreme omstandigheden – kunnen overleven. Dit laatste maakt de behandeling moeilijk en vaak langdurig. De schimmel op het dier laat zich wel aanpakken, maar de sporen in de omgeving kunnen jaren voor problemen zorgen.
Schimmel en Huidschilfers
De weerstandsopbouw van dieren tegen schimmels is niet erg groot.
Dieren met een schimmelinfectie hebben huidklachten. Dit uit zich meestal als korstjes, pukkeltjes, schilfers en soms kale plekken. Voorkeurplaatsen zijn de kop, de oren en de nagels. De ziekte kan zich uitbreiden over het hele lichaam. De dieren hebben weinig tot matige jeuk.
Schimmelinfecties zijn besmettelijk, dus als u meerdere dieren in huis hebt, is de kans dat zij ook klachten hebben of krijgen groot.
Op grond van de verschijnselen kan nooit met zekerheid worden gezegd dat een dier schimmel heeft. Verder onderzoek is dus nodig. Een schimmelkweek is de meest betrouwbare methode, maar ook de kostbaarste. Helaas duurt het vaak drie weken voor de uitslag bekend is. Dit komt doordat schimmels langzaam groeien.
De behandeling bestaat uit een combinatie van een smeersel, shampoo en/of pillen en duurt minimaal vier weken, maar vaak langer. Dit komt doordat de medicijnen eerst in het haar moeten worden ingebouwd voordat de schimmel afsterft. Aangezien haren traag groeien, duurt het lang voordat de schimmel is verdwenen.
Schoonmaken
Daarnaast moet ook de omgeving goed worden schoongemaakt. Vooral als de besmetting al langer bestaat of als er veel dieren tegelijk zijn aangetast, kunnen er veel sporen in de omgeving zitten. Als deze niet goed worden vernietigd, kunnen de problemen steeds terugkeren. Meestal is het voldoende om de omgeving goed huishoudelijk schoon te maken (stofzuigen, dweilen, dekens in de was etc.).
Schimmel is een besmettelijke ziekte.
De beste manier om een besmetting te voorkomen is ieder contact met andere dieren te vermijden, maar dat is natuurlijk niet goed uitvoerbaar. Dus is het verstandig om direct contact tussen de dieren onderling, maar ook dat tussen hun eigenaren te beperken. Dit kan door dieren niet samen in een kooi te zetten, géén kammen en borstels te wisselen en de dieren niet door iedereen te laten aanhalen.
Verder is een goede vachtverzorging van belang: een gezonde, goed verzorgde huid is niet zo vatbaar voor schimmels als een huid vol korstjes en wondjes. Ook de vacht klitvrij houden.