Het aantal exoten neemt in Nederland behoorlijk toe, maar niet alle dierenartsen zijn daar op voorbereid.
Na een zwerftocht langs verschillende dierenartsenpraktijken kwam stinkdier Lizzy uit Ameland terecht bij Peter Klaver, dierenarts voor bijzondere dieren en wildlife.
Omdat op een dag op en neer naar Doornenburg (nabij Arnhem) niet lukte (boot en 250 km v.v.) werd afgesproken in Deventer in de praktijk van dierenarts Aa.
Daar is het acht maand oude stinkdier Lizzy niet in de mediaanlijn opengelegd, zoals de meeste van ons het doen, maar zijn de eierstokken via de linkerflank benaderd.
Dierenarts Aa is gewend om katten (2 cm achter de laatste rib links), fretten (een cm achter de laatste rib links) open te maken. Voordelen zijn een kleine wond, weinig druk op de wond van de buikorganen en nauwelijks likken door de dieren.
Bij katten is dit een groot voordeel, stinkdieren zijn niet zo likkerig van zichzelf.
Maar als je een stinkdier naar Ameland terugstuurt, is het een lekker gevoel dat er in principe niets mis kan gaan.
De operatietechniek “uit de linkerzij”
Stinkdieren in gevangenschap zijn als regel te vet, boven de 3.2 kilo.
Begin met dieet voor 4-8 weken (30% minder voeren).
Als het stinkdier erg vet is (meer dan 4 kilo, soms zelfs individuen van 8 kilo en meer) is deze “uit de zij-techniek” twijfelachtig.
Narcose naar keuze:
Zoletil 10 mg/kg, ketamine als supplement (Terry Kreger, Handbook of wildlife immobilisation), Domitor/ketamine (eigen ervaring PK) of xylazine/ketamine (eigen ervaring PK) liefst met zuurstof en/of gas (isoflurane) erbij.
We kozen voor Domitor (100 microgram/kg = 0,1 ml/kg en ketamine10 mg/kg = 0.1 ml/kg) omdat dit goed te antagoneren is met Antisedan.
Combinatie intramusculair toegediend, na 10-15 minuten stinkdier onder algehele vrij diepe narcose.
Voor de zekerheid wel een kapje met gas opgezet. (80 microgram Domitor/kg en 8 mg/kg ketamine voldoet ook prima voor de mensen die liever op safe spelen met een beetje gas 1% isofluraan of 1-2 % halothaan)
Scheren aan de linkerzijde, vierkantje van 3 cm breed en 4 cm hoog, haren natmaken met spiritus en uit het wondgebied “wegvegen”, daarna betadine op de wond (wordt een soort “vijvertje”) Snede ongeveer 1 cm achter de laatste rib (stinkdier) iets dorsaal van het midden buik/rug.
Door de huid, subcutis en spierlaag/peritoneum.
Twee klemmetjes op de wondrand. Dan de grote truc, vinden van de eierstokken.
Met het uterushaakje naar dorsaal “vissen” in het vet, vrij dicht onder de wervelkolom. Door vet wat in de snede te trekken, komt soms de eierstok en / of uterushoorn in beeld, anders enkele malen vissen.
De linkereierstok ligt behoorlijk dicht bij de buikwandsnede.
Lukt het niet dan kan nog in de buik worden getuurd na het omhoogtrekken van de wondranden. Lukt het dan nog niet, kunnen we op zoek gaan met het haakje naar de cervix richting bekken.
Na het vinden van de linkereierstok wordt deze afgebonden, met een deel van de uterushoorn.
De rechterhoorn kan op twee manieren worden gevonden, met het haakje “oversteken” naar de andere kant en daar vissen in het vet.
Maar lukt dit niet, via de cervix naar de rechterhoorn en die te pakken nemen met het haakje.
Om de rechterhoorn in de wond te krijgen, moet soms de buik even wat geplat worden (en gaat dus beter met een niet te vette kat / stinkdier).
Weer afbinden en de buik sluiten (spierlaag, subcutis en huid, 3-4 lagen, 2-3 hechtingen per laag) en klaar de het stinkdier.
Beetje antibiotica en pijnstiller (Metacam, drie dagen) kan geen kwaad. (Sneller herstel en sneller weer eten).
Wat zijn de kritische punten van deze voor het dier / eigenaar zeer prettige
techniek:
1. Niet vinden van de linker eierstok: Deze moet in het vet tegen de rug liggen.
Eventueel de wond vergroten en goed zoeken.
2. Niet vonden van de rechtereierstok: via de uterus niet die te vinden zijn
3. Bij en dikke kat of stinkdier lukt het niet om de eierstok in de operatie te brengen.
De assistente kan gevraagd worden de buik even wat meer op tafel te drukken (niet te lang i.v.m. ademhaling)
4. Nabloedingen zijn niet makkelijk te verhelpen, dan heb je de kans dat de buik alsnog open moet in de mediaanlijn.
Herman Aa, Dierenarts voor gezelschapsdieren, Deventer en Peter Klaver, dierenarts voor exoten en wildlife, Doornenburg
